Bovendien stoort maar een klein deel van de consumenten zich aan de geur die vrijkomt bij het bakken van het vlees. Een ander deel neemt de geur zelfs niet waar. Maar om dat minimale risico op berengeur te voorkomen, worden toch ongeveer 80% van de mannelijke biggen enkele dagen na hun geboorte gecastreerd. Een erg pijnlijke en traumatiserende ervaring, ook voor de zeugen die het krijsen van hun biggen machteloos moeten aanhoren.
De trieste realiteit
In de intensieve kwekerijen worden varkens opeengepakt in kleine, kale hokken. Daardoor raken ze gefrustreerd en ontwikkelen ze stereotiep, gestoord gedrag. Zeugen gaan voortdurend bijten in de stangen van hun box. Vaak worden ze kreupel en lijden ze aan artritis. Hetzelfde geldt voor mestzeugen. Hun biggen worden al drie à vier weken na de geboorte weggehaald, zodat de zeugen meteen weer bevrucht kunnen worden.
Mestvarkens bijten dan weer voortdurend in elkaars staart omdat ze niks hebben om op te kauwen. Om staartbijten te voorkomen, snijden intensieve varkenshouders een deel van de staart weg met een tang of een heet ijzer, zonder verdoving.
Dit is de realiteit voor de grote meerderheid van de 10 miljoen varkens die elk jaar in België worden gekweekt voor vlees, en voor bijna 600.000 fokzeugen.
Varkens wroeten graag in de grond. Daarom zouden ze moeten beschikken over voldoende ruimte, in een omgeving met genoeg stro om op te liggen en om op te kauwen. Dat zou een einde kunnen maken aan het bijtgedrag tussen de dieren onderling, en ook aan de noodzaak om hun staarten en tanden te knippen. Het zou ook de stress van de zeugen verlichten als ze moeten werpen en materiaal zoeken om een nest te maken.
Alternatieven voor castratie
Vaccinatie tegen berengeur
De Europese Commissie gaf in 2009 groen licht voor de commercialisering van een vaccin (Improvac) van Zoetis.
Improvac is een vaccin dat de groei van de teelballen van de dieren tegengaat. Het geslachtshormoon GnRH wordt geneutraliseerd door antilichamen. Het gehalte aan feromonen, zoals androstenon, wordt snel en drastisch verlaagd. Ook scatol wordt beter geëlimineerd door het organisme dan bij castratie. Het vaccin is geen hormoon. Wel doet het de varkens beter groeien, wat ook de kwekers ten goede komt. Gevaccineerde varkens produceren bovendien minder mest, zodat ze minder schade berokkenen aan het milieu dan gecastreerde varkens.
Meer informatie? Consulteer het Europees Openbaar Beoordelingsrapport over Improvac.
Varkens niet castreren
Deze manier van kweken vereist de combinatie van verstandige maatregelen. Detectie aan de slachtlijn met name: de aanwezigheid van androstenon en scatol bij ongecastreerde beren kunnen er gedetecteerd worden door het personeel, of door een elektronische neus. De uitgeselecteerde karkassen met berengeur kunnen nog te gelde gemaakt worden in andere circuits, zoals dat van verwerkte producten. Dankzij deze maatregel, die wordt toegepast in Duistland en Nederland, kan de volledige Nederlandse markt bevoorraad worden. Ook Lidl België bijvoorbeeld bevoorraadt zich al sinds 2012 op die manier.
