Wat de zuivelindustrie je niet vertelt over kalfjes

Elk jaar worden in België bijna 350.000 kalfjes grootgebracht en vervolgens geslacht. Dit indrukwekkende aantal is geen toeval: het is rechtstreeks verbonden aan onze consumptie van zuivelproducten. Achter elk glas melk, elk stuk kaas of boter, schuilt een vaak genegeerde realiteit - die van de kalfjes.

"Melk, maar niet voor elk!": de campagne van GAIA om de moeder-kalfband te belichten

Ter gelegenheid van Moederdag lanceerde GAIA een krachtige campagne om het publiek bewust te maken van de wrede realiteit van de zuivelindustrie. Met de slogan "Melk, maar niet voor elk!" vestigt de organisatie de aandacht op de verbroken band tussen een koe en haar kalf, die bruut van elkaar gescheiden worden direct na de geboorte.

De campagne bestaat uit grote muurschilderingen in verschillende steden van het land, advertenties in tijdschriften, sociale media posts en verschillende spots op de radio. De campagne confronteert ons met een vaak genegeerde waarheid: achter elk zuivelproduct schuilt een kalf dat van zijn moeder is weggerukt. Op deze Moederdag, een dag waarop liefde en de moederband gevierd worden, werpt GAIA een licht op een band die systematisch wordt “gestolen” – die tussen een koe en haar kalfje.

Waarom worden er zoveel kalfjes geboren in de zuivelindustrie?

Zoals alle zoogdieren moeten koeien drachtig zijn om melk te produceren. Om een voortdurende melkproductie te garanderen, worden koeien herhaaldelijk kunstmatig geïnsemineerd. Elke dracht resulteert in de geboorte van een kalf. Terwijl de vrouwelijke kalfjes later zelf melkkoeien worden, worden de mannelijke kalfjes meestal vetgemest voor kalfsvleesproductie.

Brutale scheiding vanaf de geboorte

De melk van de koeien is bedoeld voor menselijke consumptie. Daarom worden kalfjes slechts enkele uren na hun geboorte van hun moeder gescheiden, om zo veel mogelijk melk beschikbaar te houden voor verkoop. Deze abrupte scheiding veroorzaakt intens verdriet, zowel bij de moeder als bij het kalf.

Waar gaan deze kalfjes heen nadat ze van hun moeder zijn weggerukt?

De eerste dagen in 'iglo's'

In de eerste dagen worden de kalfjes in kleine, individuele hokken geplaatst, vaak buiten in plastic "iglo's" omringd door metalen hekjes. Geïsoleerd, zonder contact met soortgenoten, lijden deze sociale en speelse jonge dieren onder eenzaamheid en stress.

Op weg naar vetmesterijen

Vanaf een leeftijd van twee weken worden de kalfjes vervoerd naar vetmesterijen. Omdat hun immuunsysteem nog onrijp is, worden velen ziek, en sommigen overleven de reis zelfs niet. Dit is het begin van een lange lijdensweg.

Opsluiting gedurende acht weken

Tijdens hun eerste weken in de vetmesterij worden de kalfjes opgesloten in individuele hokken die nauwelijks groter zijn dan hun eigen lichaam. De Europese wetgeving staat deze opsluiting toe tot een leeftijd van acht weken. Deze isolatie versterkt hun welzijnsproblemen: ze ontwikkelen stereotype gedragingen, zoals dwangmatig likken aan de tralies.

De omstandigheden zijn vaak erbarmelijk. Beelden uit 2023 tonen hokken zonder stro, met vieze, gladde roostervloeren die hun hoeven beschadigen.

Groepshuisvesting: een schijnverbetering

Na deze eerste acht weken gaan de kalfjes over naar groepshokken, maar de omstandigheden verbeteren nauwelijks. Vier tot vijf kalfjes delen enkele vierkante meters, zonder toegang tot buitenlucht, zonder stro en zonder speelmogelijkheden. Ze blijven leven op harde roostervloeren, waardoor pootletsels, mankheid en chronische stress veel voorkomen.

Verarmde voeding voor bleek vlees

In plaats van moedermelk krijgen de kalfjes vooral kunstmelk. Maar om te voldoen aan de vraag naar bleek kalfsvlees, wordt hun voeding bewust ijzerarm gehouden. Gevolg: een onevenwichtige voeding die veelvuldig diarree veroorzaakt.

Jong gedood

Een abnormaal hoge sterfte

Ongeveer 12% van de kalfjes sterft nog voordat ze de slachtleeftijd bereiken - een alarmerend percentage vergeleken met 3 tot 5% bij andere landbouwdieren. Dit cijfer weerspiegelt duidelijk de dramatische gevolgen van hun leef- en transportomstandigheden.

Geslacht zonder geleefd te hebben

De kalfjes die overleven, worden geslacht tussen zes en acht maanden oud, om te voldoen aan de eisen voor "slachtkalf". Hun natuurlijke levensverwachting bedraagt nochtans 20 jaar. Sommige kalfjes worden in België geslacht, andere worden onder erbarmelijke transportomstandigheden naar het buitenland, soms buiten Europa, geëxporteerd.

Aangeklaagde praktijken en mogelijke alternatieven

Plantaardige alternatieven: een ethische en toegankelijke keuze

Tegenwoordig zijn plantaardige zuivelproducten gemakkelijk verkrijgbaar in supermarkten: melk, yoghurt, kaas op basis van soja, amandel, haver of kokos. Zo kun je blijven genieten van smaak, terwijl je dierenleed vermijdt.

Om te helpen bij deze overstap heeft GAIA een gratis Vegan Gids ontwikkeld, vol tips en recepten voor een vlotte en respectvolle overgang naar plantaardige voeding.

Wat GAIA vraagt voor de kalfjes

GAIA stelt drie concrete eisen om het lijden van kalfjes te verminderen en hun welzijn te verbeteren:

Behoud van de moeder-kalf band: kalfjes moeten minimaal drie maanden bij hun moeder kunnen blijven.
Uitstel van transport: verbied transport van kalfjes voor de leeftijd van drie maanden.
Groepshuisvesting: beëindig individuele opsluiting en garandeer huisvesting in groepen, met toegang tot buitenlucht.

Deze eisen worden ook gesteund door EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, in een rapport uit 2023. GAIA verwijst bovendien naar concrete voorbeelden uit Noorwegen, Zweden en Nederland, waar al meer respectvolle praktijken bestaan, onder andere dankzij het gebruik van voedsterkoeien.

Er bestaan respectvollere praktijken

In België zijn er slechts enkele zeldzame landbouwbedrijven waar het kalf pas later van de moeder wordt gescheiden. Hoewel vroege scheiding de norm is binnen de sector, strookt dit helemaal niet met wat de overgrote meerderheid van de Europese consumenten wenst. Uit een Eurobarometer-enquête van 2023 blijkt dat:

84% van de Europeanen vindt dat het welzijn van deze dieren in hun land beter beschermd moet worden dan nu het geval is;
83% wil ook dat de duur van het transport van dieren wordt beperkt;
Meer dan 90% van de Europeanen is van mening dat veeteeltpraktijken aan fundamentele ethische vereisten moeten voldoen: voldoende ruimte, voeding, water…

In sommige landen, zoals Noorwegen en Zweden, laten veel biologische veehouders de kalveren tot wel 13 weken bij hun moeder blijven. En bij onze noorderburen in Nederland laten sommige veehouders de kalveren enkele weken tot zelfs maanden bij voedsterkoeien opgroeien. Dit bewijst dat het met de nodige wilskracht wél mogelijk is om vooruitgang te boeken en de leefomstandigheden van kalveren uit de zuivelindustrie te verbeteren. Praktijken en voorstellen die vermijden dat kalfjes al bij de geboorte worden weggerukt, geven hen de kans om op te groeien in iets menselijkere omstandigheden, dicht bij hun moeder.

Samen kunnen we het verschil maken voor de kalfjes

Als consumenten hebben we de macht om deze praktijken af te wijzen door minder of geen dierlijke producten te consumeren, en alternatieven te steunen.

Kies voor een ethisch verantwoorde consumptie. Voor de kalfjes. Voor de koeien.