Voor dieren is vuurwerk allesbehalve een feest. De harde knallen en felle lichtflitsen zorgen elk jaar voor paniek, weggelopen dieren, verwondingen en soms zelfs tragische ongevallen zoals verkeersincidenten of hartstilstanden.
GAIA pleit voor een verkoopverbod
Hoewel veel gemeenten het gebruik van vuurwerk door particulieren verbieden, is de handhaving daarvan moeilijk. Daarom wil GAIA een stap verder gaan en pleit de organisatie voor een algeheel verbod op de verkoop van vuurwerk.
Meer dan 80 organisaties steunen de oproep
In december 2024 stuurde GAIA samen met meer dan 80 andere organisaties een open brief naar de voorzitters van Belgische politieke partijen. Daarin vragen ze dringend om een verbod op de verkoop van vuurwerk, om zo dieren en mensen beter te beschermen.
GAIA versus de federale overheid
In 2023 stapte GAIA al naar de rechtbank en spande een rechtszaak aan tegen de federale overheid. We eisen een duidelijke wetgeving die de verkoop van vuurwerk verbiedt. Het dossier is nog in behandeling.
Zo willen we niet alleen huisdieren en wilde dieren beschermen, maar ook ongevallen en ellende voor mensen voorkomen.

Gevaar voor dieren, milieu en openbare veiligheid
Vuurwerk heeft dramatische gevolgen voor dieren. Huisdieren raken in paniek door de knallen en lichtflitsen, met stress, weglopen, verwondingen en soms zelfs hartstilstanden als gevolg. In 2023 registreerde GAIA maar liefst 11 huisdieren die door vuurwerk om het leven kwamen. Ook wilde dieren worden zwaar getroffen: elk jaar zorgen de explosies voor massale paniek bij honderdduizenden vogels, met uitputting of fatale botsingen tot gevolg.
Schadelijk voor het milieu
Naast de impact op dieren heeft vuurwerk ook ernstige gevolgen voor het milieu. De explosies stoten miljoenen fijnstofdeeltjes en grote hoeveelheden schadelijke gassen uit. Deze vervuiling komt in de bodem en het water terecht, met schadelijke effecten op ecosystemen.
Een gevaar voor de veiligheid
Ook de openbare veiligheid staat onder druk. In 2023 meldde de Stichting Brandwonden 139 slachtoffers van vuurwerkongevallen. Deze incidenten leiden vaak tot ernstige brandwonden en onherstelbare letsels.
Met vuurwerk komen feestelijke momenten vaak met een hoge prijs voor dieren, natuur en mensen.

Vlaanderen zet stappen richting vuurwerkverbod
In Vlaanderen moedigt de minister van Dierenwelzijn gemeenten aan om een verbod op vuurwerk in te voeren. Steeds meer steden en gemeenten nemen maatregelen om het gebruik van vuurwerk te beperken of volledig te verbieden, met het welzijn van dieren en de veiligheid van burgers als belangrijkste drijfveren.
Daarnaast groeit ook de steun vanuit de bevolking. Uit een IPSOS-enquête in opdracht van GAIA blijkt dat bijna 7 op de 10 Belgen (67%) voorstander is van een verbod op de verkoop van vuurwerk. Vlaanderen lijkt klaar om verder actie te ondernemen tegen de schadelijke impact van vuurwerk.
85 organisaties eisen een verbod op de verkoop van vuurwerk
Op 17 december 2024 hebben GAIA en 85 andere organisaties een open brief ondertekend, gericht aan de voorzitters van de Belgische politieke partijen. In de brief roepen ze op tot een verbod op de verkoop van vuurwerk. Hoewel het gebruik van vuurwerk door particulieren in veel gemeenten verboden is, blijven deze regels moeilijk te handhaven en te controleren.
Een oplossing: stil vuurwerk
GAIA organiseerde een demonstratie van “stil” vuurwerk (met gedempt geluid) in het Jubelpark in Brussel, in aanwezigheid van burgemeesters en schepenen van dierenwelzijn.
Doel 1: paniek bij huisdieren, vogels en weidedieren voorkomen.
Doel 2: aantonen dat een vuurwerkshow ook spectaculair kan zijn met de helft minder lawaai (van 150 dB naar ongeveer 70 dB).
Wat is vuurwerk met gedempt geluid?
Dit alternatief verlaagt het geluidsniveau van vuurwerk tot 60-80 decibel, terwijl traditioneel vuurwerk gemakkelijk 150 decibel of meer bereikt. Het enige verschil zit in het geluid: de knal bij de ontploffing in de lucht is gedempt en daardoor veel minder luid.

Voor dieren, die over het algemeen een zeer scherp gehoor hebben, veroorzaakt vuurwerk met gedempt geluid minder geluidsoverlast en daardoor minder stress.
Hoe overtuigt u uw gemeente?
Elke gemeente moet jaarlijks een openbare aanbesteding uitschrijven voor vuurwerk. Traditionele vuurwerkleveranciers lobbyen vaak bij de gemeenteraad om hun producten te promoten. Door een e-mail te sturen naar uw burgemeester en/of de schepen van Dierenwelzijn kunt u helpen om hen te overtuigen een echt diervriendelijke keuze te maken. Als uw gemeente deze alternatieve aanpak probeert, kunnen andere gemeenten dit goede voorbeeld volgen.

Niet zeker aan wie u uw e-mail moet richten?
Controleer eerst de samenstelling van het college van burgemeester en schepenen op de website van uw gemeente. Daar vindt u doorgaans de e-mailadressen van uw lokale bestuurders.
Stuur uw mail gerust naar uw burgemeester en/of de schepen die verantwoordelijk is voor Dierenwelzijn.
Kunt u hun contactgegevens niet vinden? Bezoek dan onze website Gemeentevoordieren.be waar u meer informatie kunt vinden.
Tips om uw dieren te beschermen tijdens vuurwerk
Houd uw dieren binnen
Zorg dat uw huisdieren veilig binnen zijn zodra het donker wordt, en zelfs overdag. Als u ze toch in de tuin laat, houd ze dan goed in de gaten. Vuurwerk wordt niet alleen afgestoken op oudejaarsavond, maar kan op elk moment van de dag plaatsvinden. Sluit gordijnen en rolluiken, en zorg voor een zachte verlichting en achtergrondgeluid, zoals een radio of televisie, om het lawaai van buiten te dempen.Bescherm boerderijdieren
Heeft u paarden, geiten of andere boerderijdieren? Zorg dat ze in een veilige stal of schuilplaats staan. Controleer of hun omgeving vrij is van gevaarlijke objecten die problemen kunnen veroorzaken als de dieren in paniek raken.Identificeer uw dieren
Zorg ervoor dat uw huisdieren gechipt en/of correct geïdentificeerd zijn en dat hun gegevens up-to-date zijn. Dit vergemakkelijkt hun terugkeer in geval van ontsnapping. Controleer bij uw dierenarts of de registratiegegevens nog kloppen.Raadpleeg uw dierenarts indien nodig
Heeft uw dier een gevoelige of kwetsbare aard? Vraag uw dierenarts vooraf om advies over hoe u hiermee om kunt gaan.
Is uw dier in paniek geraakt, weggelopen of gewond door vuurwerk tijdens Oud en Nieuw?
GAIA nodigt u uit om uw verhaal te delen via office@gaia.be. Vermeld daarbij uw gemeente en de details van het incident. Uw getuigenis kan helpen om de schadelijke impact van vuurwerk op dieren duidelijk te maken en verandering te bewerkstelligen.