Een nieuwe legislatuur, wat zijn de uitdagingen?

Aan het begin van deze nieuwe legislatuur vragen wij u om dierenwelzijn de komende jaren als prioriteit voorop te stellen. 

Sinds 1992 zet GAIA zich onvermoeibaar in voor een betere bescherming van dieren in België. Dankzij onze inspanningen is er al heel wat vooruitgang geboekt, maar de weg is nog lang. 

Wat zijn de grote uitdagingen op het gebied van dierenwelzijn tijdens deze legislatuur en hoe kan u een rol spelen?

 

De grote uitdagingen voor Vlaanderen

poussin

Verbod op de massale doding van kuikens bij de scheiding van haantjes en kippen

 

Bij het kweken van legkippen in Vlaanderen worden jaarlijks 24 miljoen mannelijke kuikens (65 000 per dag) bij de geboorte gedood. Omdat ze geen eieren leggen, worden ze als economisch nutteloos beschouwd en vergast of verhakseld.  Deze barbaarse praktijk, die puur uit winstbejag wordt toegepast, is een van de wreedste voorbeelden van de immorele manier waarop massale aantallen dieren als wegwerpobjecten in de intensieve kweekindustrie worden behandeld. In Frankrijk en Duitsland geldt al een verbod sinds 1/1/2022 

GAIA vraagt dat Vlaanderen een einddatum bepaalt en de toepassing van bestaande alternatieven oplegt (bijvoorbeeld methoden voor de prenatale bepaling van het geslacht van kuikens in het ei).  

Hoewel het ontwerp van Vlaamse Codex Dierenwelzijn een verbod invoert op het doden van ééndagskuikens, bestemd voor de productie van consumptie-eieren, bepaalt het tweede lid dat dit verbod in werking treedt nadat de Vlaamse Regering bepaalt dat  “de geslachtsbepaling van kuikens in het ei haalbaar is voor dag 12 na incubatie”.

Het geslacht van de kip kan worden gedetecteerd in het ei vóór dag 12 na incubatie, zodat mannelijke kuikens niet moeten worden geboren. Aangezien er nu al minstens één geschikte methode bestaat (nl. Seleggt-methode), die ook praktisch werkbaar is en die het geslacht van de kip kan vaststellen voor het ei is uitgekomen, vraagt GAIA de invoering van een verbod op het doden van eendagskuikens.  De geslachtsbepalingstechniek met toepassing van de Seleggt-methode is een werkzame oplossing. Het is immers mogelijk om, met deze techniek, het geslacht van de kip in het ei vast te stellen en mannelijke eieren te verwijderen, zodat deze niet moeten worden uitgebroed en mannelijke kuikens bijgevolg niet moeten worden geboren.

De doorvoersnelheid van de Seleggt-machine is voldoende hoog om de geslachtsbepaling van de 47 miljoen eieren, die nu jaarlijks worden gesekst in België, uit te voeren. Hoewel de analysetijd, om te bepalen of het geslacht van het embryo in het ei mannelijk of vrouwelijk is, tot 30 minuten kan duren (met toepassing van de Seleggt-methode) belemmert deze analysetijd de commerciële kweek van leghennen niet. Er kunnen immers grote hoeveelheden eieren parallel worden geanalyseerd in het lab, waardoor het mogelijk is om per Seleggt-machine per uur 3.000 eieren te testen. Indien hormoonanalyses parallel worden uitgevoerd bestaan er geen commerciële belemmeringen om deze methode toe te passen. Een Seleggt-machine kan 3.000 eieren per uur analyseren, hetgeen er op neerkomt dat 1 Seleggt-machine 18 miljoen eieren kan testen op 1 jaar.

poussin - méthode alternative

Aangezien er in Vlaanderen jaarlijks 47 miljoen eieren worden "gesekst", volstaan 3 Seleggt-machines om de geslachtsbepaling in het ei van 54 miljoen eieren uit te voeren. De Seleggt-methode overschrijdt de gewenste 98 procent i.v.m. de precisie van de geslachtsbepaling en is dus voldoende accuraat. Het is de ervaring van HatchTech – een Nederlandse broedmachinefabrikant die in samenwerking met het Duitse bedrijf Seleggt geslachtsbepaling in het ei, met toepassing van de Seleggt-methode toepast – dat een accuraatheid van 98 à 99% wordt behaald. Ook PlantEgg behaalt een vergelijkbare accuraatheid. De broederijen waar HatchTech mee samenwerkt kunnen bevestigen dat zij allen een accuraatheid van 98 procent halen.

Uit het wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het toepassen van de Seleggt geslachtsbepalingstechniek op dag negen veilig is, hetgeen uiteraard dierenwelzijnsvriendelijker is dan het laten geboren worden en doden van mannelijke kuikens op de éérste levensdag. De toepassing van de Seleggt-methode beschermt het welzijn van het embryo voldoende. Een doctoraatsthesis i.v.m. de hersenactiviteit bij het kippenembryo besluit dat de hersenen van het kippenembryo voor broeddag 13 geen prikkels en impulsen (en dus ook geen pijn) registreren. Ook professor Eddy Decuypere van de KULeuven bevestigt deze conclusie. Uit het geciteerde wetenschappelijk onderzoek vloeit voort dat het toepassen van de Seleggt geslachtsbepalingstechniek op dag 9 veilig is.

De Seleggt geslachtsbepalingstechniek die wordt toegepast op dag 9 van de broedtijd is dierenwelzijnsvriendelijker dan het vergassen van mannelijke kuikens die net geboren zijn. Indien toekomstige technieken de geslachtsbepaling vroeger kunnen realiseren kunnen deze technieken ook nog in een later stadium worden opgelegd.

Verbod op chirurgische (pijnlijke) castratie van biggen

 

Jaarlijks worden in Vlaanderen bijna 4 miljoen mannelijke biggen chirurgisch (onverdoofd) gecastreerd. Dat gebeurt omdat bij het verhitten van vlees van niet-gecastreerde mannelijke varkens een relatief kleine kans bestaat dat er een onaangename geur vrijkomt, de zogenaamde ‘berengeur’. In de praktijk komt berengeur echter weinig voor en bovendien zijn weinig consumenten er gevoelig aan.

castratie van biggen

 

Om dat kleine risico te vermijden, worden bij de meeste mannelijke biggen enkele dagen na de geboorte de teelballen verwijderd. Deze erg pijnlijke en traumatische ervaring voor de jonge dieren is nog verwerpelijker wetende dat er alternatieven bestaan.  Zo bestaat er een vaccin tegen de ‘berengeur’ of kan men de biggen ‘intact’ laten en werken met geurdetectie aan de slachtlijn. 

De Belgische markt heeft zich trouwens al grotendeels aangepast aan deze alternatieven, want vrijwel alle supermarktketens zijn gestopt met de verkoop van vers vlees van chirurgisch gecastreerde varkens.  Volgens een peiling die Ipsos in 2023 uitvoerde, wil maar liefst 87% van de Vlamingen dat chirurgische castratie van biggen verboden wordt. Allerlei excuses worden tot vervelens toe ingeroepen om te blijven castreren. 

Biggen ook in de toekomst blijven castreren maar via wetgevend optreden de toediening van pijnstillende (analgesie) middelen te verplichten, biedt geen oplossing omdat:

Biggen ook in de toekomst blijven castreren, zelfs met een wettelijke verplichting om pijnstillende (analgesie) middelen toe te dienen, biedt geen oplossing omdat:

  • De toediening van een verdovend middel biedt slechts een schijnoplossing en remediëert de welzijnsproblemen bij biggencastratie onvoldoende. 
  • In de intensieve varkenshouderij is het niet haalbaar om state-of-the-art verdoving toe te passen. Varkenshouders beschikken noch over de benodigde tijd, financiële middelen, noch over de expertise om biggen te castreren met dezelfde zorg en precisie als bij de castratie van een kat of hond door een dierenarts.

De enige oplossing om werkelijk een einde te stellen aan het biggenleed, tijdens en na castratie is het invoeren van een wettelijk verbod op biggencastratie. De Vlaamse varkenshouder behoudt dan nog altijd de mogelijkheid, om het risico op berengeur te beheersen, om oftewel het vaccin tegen berengeur te injecteren of intacte beren te houden.  Dierenleed vermijden, overal waar het effectief technisch vermeden kan worden, is het basisprincipe dat perfect van toepassing is op biggencastratie!

poulet de chair - Wallonie
poulet de chair - wallonie
poulet de chair - wallonie
poulet de chair - wallonie

Welzijn van vleeskippen

 

GAIA onthulde reeds meermaals de ellendige, dieronterende leefomstandigheden van vleeskippen in zes grote pluimveehouderijen in Vlaanderen. De gruwelijke taferelen spreken boekdelen: zieltogende en creperende dieren, dieren met voetzoolzweren, kreupelheid, brandwonden aan de hakken, borstblaren en buikzucht. Het gaat hier duidelijk om een structureel probleem.  Kippenvlees in de winkel is spotgoedkoop omdat de dieren de prijs betalen. 

Elk jaar worden ongeveer 300 miljoen kippen in België gekweekt voor hun vlees, waarvan ongeveer 250 miljoen in Vlaanderen. Als we kijken naar dat grote aantal en de omvang van het dierenleed, dan moet Vlaanderen dringend strengere normen invoeren voor het kweken van kippen en niet wachten op een eventueel initiatief van de Europese Unie. 

Het vleeskippenleed wordt concreet veroorzaakt door: 

  • Het gebruik van  snelgroeiende rassen waarbij de kuikens al na zo’n 40 dagen ‘slachtrijp’ zijn. 
  • De kweekomstandigheden, waarbij de kippen met tienduizenden opgesloten zitten in overbevolkte loodsen.  

GAIA vraagt minimaal en zonder uitzondering het gebruik van trager groeiende rassen, een lagere bezettingsdichtheid, een droge en voldoende absorberende bodembedekking en een overdekte uitloop naar buiten.  Alle supermarktketens hebben zich ondertussen geëngageerd om tegen 2026 over te schakelen op trager groeiende rassen en de dieren meer ruimte te geven. 

expérience animale - Wallonie

Dierproeven : nood aan een proefdiervrije strategie 

 

Proefdiervrij onderzoek is een noodzakelijk goed dat betrouwbaardere gegevens oplevert in vergelijking met dierproeven, die helaas nog altijd ten onrechte de gouden standaard zijn en middelen opslorpen ten koste van vervangmethoden van onderzoek waar veel minder tijd, energie en geld voor ingezet wordt. In 2021 werden in Vlaamse laboratoria 263 461 dieren gebruikt voor proeven, vaak in stressvolle omstandigheden en met intens dierenleed tot gevolg. Pijnlijke experimenten op dieren moeten prioritair afgebouwd worden. In 2015 werden 241 221 proefdieren gebruikt in Vlaanderen, een stijging met 22 240. Het aantal proefdieren moet dalen en daarvoor is een doordachte beleidsstrategie noodzakelijk, die sturend werkt en prioriteiten bepaalt. 

Daaraan moeten resultaatsverbintenissen en concrete streefdoelen (prioritair aan te pakken domeinen van proefdiergebruik) en evaluatie gekoppeld worden, dus niet louter vrijblijvend een zak geld op tafel leggen en verder alles op zijn beloop laten. Kortom, een duidelijke strategie (korte, middellange en lange termijnstrategie).

10% minder proefdieren per jaar is een goed begin. Het volstaat niet om enkel de ontwikkeling van alternatieve onderzoeksmethodes te steunen: het aantal proefdieren moet progressief worden afgebouwd. Daartoe moet een beleidsstrategie uitgewerkt worden die niet alleen focust op alternatieven maar ook ‘out of the box’ durft denken.

In 2020 behoorde België tot de top vijf van EU-lidstaten met het hoogste aantal proefdieren dat pijnlijke experimenten ondergaat.

Daarom vragen wij prioritair een verbod op proeven met honden, katten en op primaten.

GAIA vraagt de overheid veel gedetailleerdere gegevens voor te leggen bij de jaarlijkse statistieken: over de aard van de dierproeven, het veroorzaakte leed en de pijnlijke experimenten die zonder verdoving worden uitgevoerd.

In Vlaanderen worden er geen proeven voor huishoudproducten gedaan maar een wettelijk verbod zou de deur sluiten voor de toekomst.

Producten die het dierenwelzijn schaden 

GAIA vraagt dat Vlaanderen niet enkel het gebruik van producten die het dierenwelzijn schenden (zoals lijmvallen, visbokalen etc.) aan banden legt maar ook handelsbeperkingen en verboden instelt om de verhandeling te verbieden van producten die  tot stand gekomen zijn via schending van het dierenwelzijn (vb. handelsverbod op foie gras tot stand gekomen d.m.v. onder dwang voederen, pelsdierproducten, kangoeroevlees…).

Handel in honden en katten 

usine à chiot - flandre

Kweek van honden moet kleinschaliger maar van hoge kwaliteit  – voor hondenkweek op eigen bodem – enkel  gezonde en goed gesocialiseerde pups mogen aangeboden worden.  Broodfok en het importeren van pups uit het buitenland (met name Oost-Europa) zijn vandaag wettelijk nog altijd toegestaan, duidelijk ten koste van het welzijn van de dieren. 

De pups worden te vroeg van hun moeder gescheiden, zijn niet gesocialiseerd, worden vervoerd over een afstand van honderden kilometers en zijn vaak dragers van virussen en/of ziek. De moederhonden leven in erbarmelijke omstandigheden en worden behandeld als kweekmachines. De wettelijke regels worden vaak niet gerespecteerd, denk maar aan het vervalsen van paspoorten – iets waarvoor Belgische fokkers al herhaaldelijk werden veroordeeld.

GAIA vraagt concreet:

  • De verplichte aanwezigheid van de moeder van de pup of kitten op de plaats van verkoop. 
  • Het kweken van honden en katten beperken tot kwekers die zich specialiseren in maximaal twee rassen. 
  • Geen versoepeling van de verplichte quarantaineperiode,  die absoluut niet mag gereduceerd worden door contractdierenarts.
  • Erop toezien dat de verkochte pups en kittens uitsluitend afkomstig zijn van Vlaamse fokkers, dit in het voordeel van zowel het dier als de koper. 
  • Verplichten dat kittens minstens veertien weken bij hun moeder blijven (nu 12 weken). 
  • Betere naleving en handhaving van wettelijk verplichte kattensterilisatie.
  • Een verbod op het kweken van bepaalde rassen met kenmerken/erfelijke aandoeningen door onzorgvuldige en doorgedreven kweekpraktijken, die de gezondheid van de dieren ernstig schaden (bijvoorbeeld pekinezen bij honden en Scottish Folds bij katten - van deze laatsten is kweek en houden reeds verboden in Vlaanderen)
ann

Wil je samenwerken met GAIA?

Heb je vragen of wil je van gedachten wisselen met GAIA over dierenwelzijnsthema's? Neem dan gerust contact op met Ann De Greef, Algemeen Directeur, via het volgende e-mailadres : ann.degreef@gaia.be.