Onverdoofd slachten gebeurt enkel tijdens het offerfeest, halalvlees komt altijd van onverdoofd geslachte dieren, alle moslims zijn tegen slachten met verdoving, … De indianenverhalen over onverdoofde (rituele) slachtingen zijn legio. GAIA wil daarom de tien meest hardnekkige mythes ontkrachten. “En benadrukken dat het voor ons niet over religie gaat, maar wel over dierenleed”, zeggen GAIA-directeur Ann De Greef en GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch in koor.
Halalhysterie, islamofobie, Hitler, racisme,… In de aanloop naar het islamitische offerfeest, eind september, wijkt het debat over onverdoofd slachten soms mijlenver af van de essentie: dierenleed. Feit: het onverdoofd slachten veroorzaakt bij de dieren ernstig en langdurig lijden, in bepaalde gevallen tot 12 minuten. Dat is in strijd met de wettelijke verplichting om elke vorm van vermijdbare pijn of lijden te voorkomen op het moment dat een dier wordt gedood voor consumptie.
Sluw gelobby
GAIA ziet met lede ogen aan dat de kern van de zaak – vermijdbaar dierenleed – steeds verder op de achtergrond raakt, in het voordeel van technisch-religieuze discussies, politieke spelletjes, sluw gelobby,… “Dat zorgt ervoor dat grote delen van de Belgische bevolking, ook de moslims, stilaan totaal gedesinformeerd raken als het over onverdoofde rituele slachtingen gaat”, zucht GAIA-directeur Ann De Greef. “Bepaalde partijen hebben daar wellicht belang bij, maar wij kiezen ervoor om de puntjes op de -i te zetten, zodat er eindelijk een eind komt aan dit oeverloze debat.”
GAIA pleit voor een algemene verplichting tot verdoving bij het slachten, het hele jaar door en ook in erkende slachthuizen. “Om dat te bereiken, is het belangrijk dat iedereen eerst de feiten kent over onverdoofd slachten, al dan niet in een islamitische of joods-orthodoxe context”, besluit Ann De Greef.
MYTHE 1: onverdoofd slachten gebeurt enkel tijdens het offerfeest
Klopt niet. In België worden steeds meer dieren onverdoofd geslacht, het hele jaar door, ook in de erkende slachthuizen. Dat heeft te maken met de groeiende halalmarkt in ons land. Ook de export van halalvlees neemt toe. Om meer vlees te vermarkten dat ook voor halalconsumptie kan dienen, worden dus steeds meer dieren gemakshalve onverdoofd geslacht. Het vlees van onverdoofd geslachte dieren komt dus ook op het bord van de gewone consument terecht, via het klassieke verkoopcircuit.
In België werden in 2006 liefst 92% van de schapen, 21% van de kalveren en 10% van de runderen gekeeld zonder verdoving. Of meer dan 250.000 dieren per jaar. Naarmate de halalmarkt verder groeit, is de kans groot dat het aantal onverdoofd geslachte dieren verder blijft toenemen.
Conclusie: GAIA strijdt voor een algemene verplichting tot verdoving bij het slachten, en niet alleen tijdens het offerfeest.
MYTHE 2: onverdoofd ritueel slachten is altijd en overal toegelaten
Klopt niet. Sinds 1988 is het in ons land verboden om thuis dieren ritueel te slachten. Dat mag enkel in een erkend
slachthuis. Al jarenlang heeft België steevast toegelaten dat er onverdoofd ritueel werd geslacht op tijdelijk erkende
slachtvloeren, om illegale thuisslachtingen te vermijden.
Maar: de Europese richtlijn van 2009 laat slachten zonder verdoving enkel toe in erkende slachthuizen. Het ritueel
onverdoofd slachten op tijdelijke slachtvloeren is dus een inbreuk op de Europese wetgeving. Vlaams Minister van
Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) geeft nu gevolg aan de Europese richtlijn door onverdoofde slachtingen op tijdelijke
slachtvloeren vanaf dit jaar te verbieden in Vlaanderen.
Conclusie: onverdoofd ritueel slachten kan enkel in erkende slachthuizen. Ritueel slachten onder verdoving
kan ook op tijdelijke slachtvloeren.
MYTHE 3: onverdoofd slachten is pijnloos voor dieren
Zelfs als een onverdoofde rituele slachting “volgens de regels van de kunst” wordt uitgevoerd, veroorzaakt dat bij de
dieren ernstig en langdurig lijden, dat in bepaalde gevallen tot 12 minuten kan duren. Dat is in strijd met de wettelijke
verplichting om elke vorm van vermijdbare pijn of lijden te voorkomen op het moment van het doden.
GAIA staat duidelijk niet alleen met zijn standpunt. In 2004 al liet de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid
het volgende optekenen in een rapport ter zake: “Omwille van ernstige welzijnsproblemen geassocieerd met het
slachten zonder bedwelming moeten alle dieren bedwelmd worden voor het slachten.” In datzelfde rapport staat
ook te lezen dat onverdoofd slachten onmiskenbaar gepaard gaat met dierenleed, “hoe scherp het mes ook is”.
De Federatie van Dierenartsen in Europa formuleert het als volgt: “De Federation of Veterinarians of Europe is van
oordeel dat het in alle omstandigheden onaanvaardbaar is om dieren te slachten zonder verdoving, en dat dieren
daadwerkelijk op voorhand verdoofd zouden moeten zijn.” De Belgische Raad voor Dierenwelzijn, tot slot: “Slachten
zonder verdoving brengt onaanvaardbaar en vermijdbaar lijden voor het dier met zich mee.”
Conclusie: onverdoofd geslachte dieren lijden hoe dan ook altijd pijn, ook als de slachting “volgens de regels
van de kunst” wordt toegepast.
MYTHE 4: er zijn geen alternatieven voor onverdoofde rituele slachtingen
Toch wel. Elektronarcose bijvoorbeeld is een pijnloze verdovingstechniek waarbij schapen of runderen een elektrische
schok krijgen en daardoor ogenblikkelijk ongevoelig worden voor pijn. Ze zijn zich bijgevolg ook niet bewust van de
stuiptrekkingen die ze meteen na de schok vertonen.
Hun toestand valt te vergelijken met een epilepsieaanval. Als er geen slachting volgt, is het dier anderhalve minuut later
opnieuw bij bewustzijn. Dat bewijst dat dieren die verdoofd worden door middel van elektronarcose nog in leven
zijn op het moment van de slacht. Dat is een belangrijke voorwaarde voor moslims om verdoving te aanvaarden en
vlees van verdoofde schapen als halal te beschouwen.
Conclusie: het alternatief heet elektronarcose: een omkeerbare verdovingstechniek die compatibel is met
de voorschriften van de islam en waardoor dieren niet lijden als ze gekeeld worden.
MYTHE 5: halalvlees komt altijd van onverdoofd geslachte dieren
Klopt niet. Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld is ’s werelds belangrijkste exporteur van halalvlees. Alle ritueel geslachte dieren
worden hierbij vooraf verdoofd door middel van elektronarcose (zie mythe 4). Het vlees van dieren die op dergelijke
wijze onder verdoving geslacht worden in Nieuw-Zeeland, draagt duidelijk een halalcertificaat. Het wordt onder
andere in België ingevoerd, maar ook in moslimlanden, en het wordt door moslims gegeten. In ons land is het zelfs
zo dat halalvlees van kippen en konijnen doorgaans afkomstig is van verdoofd geslachte dieren. Maar tegen halalvlees
van verdoofd geslachte schapen en runderen blijven de Belgische moslims zich verzetten...
Conclusie: halal staat absoluut niet gelijk met onverdoofd slachten.
MYTHE 6: alle moslims zijn tegen slachten met verdoving
Niet waar. Een opiniepeiling van het onderzoeksbureau IPSOS uit 2010, in opdracht van GAIA, toont aan dat meer
dan 50 procent van de Belgische moslims positief of neutraal staat tegenover het verdoven van dieren voor het slachten.
En op internationaal niveau: de moslimlanden Indonesië, Maleisië, de Verenigde Arabische Emiraten en Jordanië
aanvaarden de import en de consumptie van het vlees van verdoofde dieren. In Marokko zijn er dan weer slachthuizen
waar onder verdoving wordt geslacht.
Er zijn zelfs fatwa’s die stellen dat verdoofd slachten tot de mogelijkheden behoort, zoals de Fatwa van de
Egyptische Commissie Al Azhar uit 1978 (!): “Elektrische bedwelming of elke andere vorm van bedwelming is
toegestaan als dit het uitbloeden van het dier niet verhindert en bovendien het verzet van het dier afzwakt. De
vitale functies mogen niet door de bedwelming aangetast worden (het dier sterft dus niet ten gevolge van de
verdoving). Als aan deze voorwaarden voldaan is, kan het geslachte vlees als halal beschouwd worden.”
Conclusie: heel wat (Belgische) moslims staan open voor verdoofd ritueel slachten. Het is dus bijzonder
vreemd dat de Moslimexecutieve zich daartegen blijft verzetten.
MYTHE 7: om verdoofd te slachten worden medicijnen gebruikt
Niet waar. Op de Facebookpagina van GAIA uitten mensen al meermaals hun bezorgdheid: verdoofd slachten gebeurt
met valium of andere medicijnen, schrijven ze, en die komen dus in ons voedsel terecht. Die vrees is volledig
onterecht: elektronarcose – de naam zegt het zelf – is een verdovingstechniek voor (rituele) slachtingen die louter op
basis van elektriciteit werkt. Door middel van elektroden die op de kop van het dier worden geplaatst, krijgt het een
elektrische schok toegediend waardoor het meteen buiten bewustzijn raakt en dus ongevoelig voor pijn.
Conclusie: voor verdoofde (rituele) slachtingen worden enkel mechanische verdovingstechnieken gebruikt,
nooit medicijnen. Dat laatste is trouwens bij wet verboden.
MYTHE 8: in Vlaanderen dreigt het offerfeest in chaos te eindigen
Klopt niet. Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) kondigde in september 2014 al aan dat hij vanaf
dit jaar onverdoofde slachtingen op tijdelijke slachtvloeren wil verbieden. Ruim op tijd. Bovendien geeft hij daarmee
gevolg aan de Europese slachtverordening die al dateert van 2009, en die klaar en duidelijk bepaalt dat onverdoofd
ritueel slachten uitsluitend in een erkend slachthuis toegelaten is.
Dat betekent niet dat daarom alle tijdelijke slachtvloeren automatisch verdwijnen. De Europese verordening uit 2009
laat toe dat er op tijdelijke slachtvloeren ritueel wordt geslacht voor het offerfeest, op voorwaarde dat de schapen
voorafgaand aan de halssnede bedwelmd worden, om onnodig dierenleed te vermijden. Met andere woorden: het
offerfeest in Vlaanderen hoeft helemaal niet met chaos gepaard te gaan. Tijdelijke slachtvloeren voor verdoofde
rituele slachtingen blijven toegelaten, dus het doemscenario van een groot capaciteitsprobleem in de erkende slachthuizen
slaat nergens op.
Conclusie: als de Europese wetgeving wordt nageleefd, hoeft er helemaal geen chaos te zijn in Vlaanderen.
MYTHE 9: ritueel slachten met verdoving wordt nergens toegelaten
Toch wel. Moslimlanden als Indonesië, Maleisië, de Verenigde Arabische Emiraten en Jordanië aanvaarden de import
en de consumptie van het vlees van verdoofde dieren. In Marokko zijn er slachthuizen waar onder verdoving
wordt geslacht. In Zweden, Noorwegen, Zwitserland, Denemarken, Slovenië en IJsland is het zelfs zo dat het
enkel nog is toegelaten om dieren te slachten mét verdoving. Nieuw-Zeeland is dan weer de grootste exporteur
ter wereld van halalvlees, dat steevast afkomstig is van verdoofd geslachte dieren.
Conclusie: verdoofde slachtingen zijn al in vele (moslim)landen een gebruikelijke praktijk, tot zelfs de
enige toegelaten manier om dieren te doden voor consumptie.
MYTHE 10: GAIA wil religieuze tradities verbieden
Absoluut onwaar. GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch legt uit: “Zolang mensen vlees eten en er dus dieren worden
geslacht – ritueel of niet – dan is GAIA van oordeel dat die slachtingen altijd en overal onder verdoving moeten
gebeuren. Elektronarcose bijvoorbeeld is een omkeerbare verdovingsmethode die ook perfect compatibel is met de
islamitische voorschriften. Kortom, voor ons staat dierenwelzijn in alle omstandigheden centraal.”
Conclusie: de campagnes van GAIA zijn niet gericht tegen religieuze tradities, maar wel tegen het dierenleed
dat daarmee gepaard gaat.